Yeni ve eski bazı olgular, Irak çarşılarını etkisi altına alarak korku ve endişeye sebep oluyor. Şöyle ki Irak’ın başkenti Bağdat ve diğer şehirlerde, 2014 yılından sonra askerî kıyafetler ve silahların satıldığı dükkânlarda belirgin bir artışa tanık oldu. Askerî kıyafetlerin herkesin kullanımına sunulmasının ardından güvenlik unsurları ile güvenliği hafife alarak yıkımı yaygınlaştıran kişileri ayırt etmek epey zorlaştı. Iraklılar, milli faaliyetler esnasında güvenlik güçlerine manevi destek veya gururlanma açısından yardımcı olmak adına askerî kıyafetler ve malzemeler satın almaya yoğun bir ilgi gösteriyor.Divaniye halk pazarında satılan askerî kıyafetler (Ahmed eş-Şeybani) Kimileri ise suikast, hırsızlık ve adam kaçırma gibi farklı suçları işlemek için bu askerî kıyafeti araç olarak kullanıyor. Suç oranlarının artması ve askeri bir görünüme bürünmenin kolaylaşması, bir gün bu silahlı çetelerin kurbanı haline gelebilecek sivil vatandaşları endişelendirmek için yeterli iki sebep. Görünüşe bakılırsa yasaların iyi uygulanmaması ve önemli kontrollerin ihmal edilmesi, toplumun güvenlik ve huzurunu tehdit eden bu olgunun yayılmasına zemin hazırlıyor.Divaniye halk pazarında herkesin kullanımına sunulan askerî malzemeler (Ahmed eş-Şeybani)Endişe ve korku Konuya diar değerlendirmelerde bulunan 55 yaşındaki Abdulemir Fazl adlı bir vatandaş şunları söyledi: “Askerler ile sivilleri ayırt edemez olduk. Bu askerî karaktere bürünme olgusu, dini otoritenin Necef’te çağrısını yaptığı direniş mücadelesi sırasında başlamıştı. O zamanlar dükkân sahiplerinden gazetecilere hatta kadınlara ve çocuklara kadar insanların çoğunu askerî kılık içerisinde görüyordum. Bizi en çok korkutan, kendimizi bir gün suikastların ve silahlı soygun çetelerinin kurbanı olarak bulmak ya da kurgusal bariyerlere maruz kalmaktır. Herhangi bir zamanda silahlı askeri gruplar tarafından evimizin baskına uğraması ve çocuklarımızın alıkonması bizim için uzak bir ihtimal değil.” İnsanlar artık silahlı çeteler ile güvenlik güçlerini birbirinden ayırt edemiyor. Zira her ikisi de aynı kılık kıyafet içerisinde dolaşıyor. Aynı şekilde birçok insan, kendisinin güvenlik teşkilâtına bağlı olduğu iddia eden silahlı gücün kimliğini belirlemeye yardımcı olan yasal uygulamalardan da habersiz olduğu için çoğu zaman hukuk konusundaki bu bilgisizliğinin kurbanı oluyor.Divaniye halk pazarında satılan askerî rütbeler (Ahmed eş-Şeybani)Eski bir ticaret faaliyeti Her ne kadar askerî kıyafet satış mağazaları sınırlı sayıda olsa da geçmişi 80’li yıllara dayanıyor. 2003 yılından sonra ise bu tür mağazaların sayısı ve ürün çeşitliliği öyle arttı ki şimdilerde Divaniye şehir çarşılarındaki sayısı 30’u buldu. Mağaza sahiplerinden biri olan Ali Hüseyin’in aktardığına  göre askerî kıyafetler alanındaki ticarî faaliyet, DEAŞ’a karşı yürütülen Irak savaşında zirveye ulaştı.Gençlik modası Askerî kıyafet mağazalarının müşterileri yalnızca güvenlik görevlileri değil. Bu tür kıyafetler gençlerin büyük oranda ilgi gösterdiği bir giyim tarzı haline geldi. Şimdilerle gençlik çevreleri arasında gittikçe yaygınlaşan hâkim moda bu. Bir mağaza sahibi konuya ilişkin “Biz herhangi bir ayrım gözetmeksizin herkese satış yapıyoruz” açıklamasında bulundu. Hüseyin, mağazasında çeşitli askerî rütbeler, kemerler, kasklar, elektrikli joplar, yakın dövüş silahları ve diğer tüm malzemelerden satıyor. Kıyafet ve malzeme dükkânlarında satılan ürünler Çin ve Türkiye’den ithal ediliyor. Fiyatları ise 15 ila 500 dolar arasında değişiyor.Kontroller ve onaylar İçişleri Bakanlığı’ndan gerekli izin alınmadıkça askerî malzemeler ve kıyafetler satan bir dükkân açmak mümkün değil. Bakanlık, bu tür mağaza sahiplerine asker olmayanlara kıyafet satmaması konusunda talimat veriyor. Bakanlık, ilgili birimleri yoluyla bu mağazaları günlük olarak denetliyor. Divaniye Eyaleti Emniyet Müdürlüğü Basın Koordinatörü Amir er-Rikabi, “Her ne kadar mağaza sahipleri yoğun bir şekilde takip ediliyor ve İçişleri Bakanlığı son derece açık talimatlar veriyor olsa da askerî kıyafetler ve malzemeler asker mi sivil mi olduğuna bakılmaksızın isteyen herkese satılıyor” diyor.Divaniye halk pazarında askerî kıyafetlerin dikimi (Ahmed eş-Şeybani)İlgili yasa Divaniye Eyalet Meclisi Güvenlik Komisyonu Başkanı Faysal en-Naili konuya ilişkin açıklamasında şunları söyledi: “Askerî kıyafetler ve malzemeler ile silah satışı yapılan bir mağaza açmak kanuna aykırı değil. Bakanlıkların güvenlik güçleri, düzenli olarak halk çarşılarından askerî kıyafetler satın almaya ihtiyaç duyuyor. Çünkü resmî kıyafetler, kalitesiz ve askerlerin çalışma koşullarına elverişli değil. Ayrıca ilgili bakanlıklar, askerin özellikle yaz mevsiminde çalışırken ihtiyaç duyduğu rahatlığı sağlamaya da pek önem vermiyor.” Naili, silah satış ofisleri açılmasına ilişkin olaraksa şu ifadeleri kullandı: “Irak’a silah kaçakçılığı yapmak için oldukça fazla geçit var. Bundan dolayı İçişleri Bakanlığı, vatandaşlara dolaşımda olan silahları kontrol etmek ve gereklilik halinde sahiplerini kolayca tespit edebilmek için silah edinme ruhsatı verdi. Yasalar, her evde hafif bir silah bulundurma izni veriyor.”Güvenlik tehdidi Araştırmacı-sosyolog İbtisam Nimet konuya dair şu değerlendirmede bulundu: “Silahlanma ve askerleşme olgusu, Iraklıların yaşadığı zorlu geçim koşullarında şiddete ve suça teşvik ettiği için toplumsal barışın yüzleştiği en tehlikeli şeylerden biri. Askerî kıyafetler ve malzemelerin satışı için mağaza açmanın toplumun güvenliği ve selameti açısından ciddi boyutları var. Zira bu durum, suçluların askerî kılığa bürünerek suç işlemesini kolaylaştırıyor. Güvenlik birimleri tarafından bu tür mağazaların denetlenmesinde ihmal gösterilmesi ve resmî izinlerin verilmesinde aşırıya kaçılması dikkat edilmesi gereken bir mesele olup üst düzey güvenlik görevlileri tarafından da gözden geçirilmelidir.” Güvenlik makamlarından “satış talimatlarına aykırı hareket eden mağaza sahiplerine yönelik belirgin önlemlerin alınmasını” talep eden Nimet, Savunma ve İçişleri bakanlıklarına, unsurlarının ihtiyaçlarını özel yollardan temin etme çağrısı yaptı.Divaniye halk çarşısında satılan askerî kıyafetler (Ahmed eş-Şeybani)Evan Bilinçlendirme ve Yetenek Geliştirme Kuruluşu Başkanı Feryal el-Kabi de konuya dair şu açıkamalarda bulundu: “Sivil toplum kuruluşları, çeşitli kriz dönemlerinde insanların yaşadığı insan hakları ihlalleri ve şiddet tecrübelerinden sonra toplumsal barış içerisinde bir arada yaşamı teşvik etmek ve sağlıklı bir nesil yetiştirmek için epey çaba sarf ediyor. Toplumsal düşünceyi ıslah etmek için şiddete teşvik eden silahlanma olgusundan, endişe ve korkudan arınmış barışçıl bir atmosfere ihtiyaç var.”Divaniye halk çarşısında satışa sunulan askerî kemerler (Ahmed eş-Şeybani) Divaniye eyaletinde, 22 Nisan 2019 tarihinde Sümer bölgesinde bir doktorun evine yönelik silahlı bir soygun vakası yaşandı. Kimliği belirsiz silahlılar, para ve ziynet eşyalarını çaldıktan sonra doktora ateş ederek ciddi bir şekilde yaralanmasına sebep oldu. 1969/111 sayılı Irak Ceza Kanunu’nun 260ıncı maddesi, hakkı olmayarak, yani resmî bir statüye veya ilgili kurum tarafından izne sahip olmaksızın kamu hizmetine dair bir işi ya da görevi yerine getiren veya kamu görevine bulaşan veyahut asker ya da sivil olarak bir kamu hizmetine müdahale edenler için üç yılı aşmayacak hapis cezası öngörüyor.Menar ez-Zübeydi - Independent Arabia